Zabytki

 ZAMEK JOANNICKI Z XIV WIEKU

Najciekawszym a zarazem najstarszym zabytkiem jest zamek, usytuowany na morenowym cyplu, przy północno-zachodnim narożniku rynku. Został zbudowany w 1305 r. jako siedziba skarszewskiego baliwatu. W 1370 r. został przejęty przez zakon krzyżacki, a w 1433 r. spalony przez husytów i następnie odbudowany. Po 1466 r. stanowił siedzibę administracji polskiej. Został zdewastowany przez wojska szwedzkie. Najstarszym dokumentem opisującym zamek jest inwentarz starostwa skarszewskiego z 1628 roku. W XIX w. zamek został zamieniony na magazyny, a sąsiadujące z zamkiem budynki gospodarcze zostały rozebrane. W latach 1982-1989 przeprowadzono kapitalny remont obiektu i adaptację jego wnętrz na cele kulturalne. Obecny budynek stanowi jedynie zniekształcona postać dawnego założenia. Zamek jest siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej.

RYNEK ORAZ MIESZCZAŃSKIE KAMIENICE

Od wieków w każdym mieście najważniejszym miejscem jest rynek. Zazwyczaj podczas lokacji nowych miast właśnie w nawiązaniu do osi rynku projektowano nowe ulice. Tu także lokalizowano najważniejsze dla mieszkańców obiekty, jak siedzibę władz miejskich i miejską studnię. Podobnie w Skarszewach przez wieki rynek był centralnym placem, na którym odbywały się targi, zabawy, protesty i egzekucje. Wokół rynku stawiano także kamienice najbogatszych mieszkańców miasta i otwierano najlepsze sklepy.
Spośród mieszczańskich kamienic na szczególną uwagę zasługuje DOM WOJEWODÓW (Plac gen. Józefa Hallera 9), stanowił według tradycji własność Józefa Wybickiego lub jego wuja Michała Niskiego, będącego w XVIII w. podwojewodzim. Jest to okazały budynek wzniesiony na planie zbliżonym do kwadratu na ukształtowanym spadkiem terenu wysokim cokole mieszczącym piwnice sklepione beczkowo. Wewnątrz okazałej budowli zachowały się piwnice z klepkowymi sklepieniami.
Także przy południowej pierzei rynku znajduje się DOM POD GUTENBERGIEM (Plac gen. Józefa Hallera 13), który pochodzi z II połowy XIX wieku. Jest to budynek piętrowy z niska kondygnacja strychowa. W barokowej elewacji umieszczono medalion przedstawiający prawdopodobnie ojca drukarstwa Gutenberga, nad oknem pełnoplastyczna główka kobieca. Okna sa obwiedzione opaskami wklesłowypukłymi, z boków z motywami roślinnymi. Na piętrze znajduje się balkon z ażurową balustradą. W budynku przez lata mieściła się drukarnia Dziennika Skarszewskiego.
W ciągu kamienic przy południowo-zachodnim narożniku wznosi się XVIII-wieczny RATUSZ MIEJSKI. Jest to jeden z najstarszych obiektów w mieście bowiem przetrwał on pożary w latach 1709 i 1712. Domy nr 14 i 15 zostały pobudowane zapewne na przełomie XVIII i XIX wieku pod wspólnym dachem - dom nr 15 stanowił w XIX wieku siedzibę władz miejskich. Dach ratusza zwieńczony był wówczas drewniana wieżyczką z zegarem.

KOŚCIÓŁ pw. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA

Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła figurował w przywileju miasta z 1341 roku. Budowa prowadzona była etapami w ciągu II połowy XIV wieku. W pierwszym etapie, realizowanym jeszcze przez joannitów, wzniesiono prezbiterium i ścianę wschodnią korpusu oraz wieżę. W następnym etapie zbudowano korpus nawowy, wyższy od pierwotnie zamierzonego, a na koniec kruchty i zakrystie, przesklepione w XVI i XVII wieku. W latach 1551-1594 kościół był w rękach luteran. Podczas wielkiego pożaru miasta w 1712 r. został uszkodzony, a odbudowano go do 1714 roku. W 1758 r. dokonano konsekracji świątyni. W 1868 r. przeprowadzono generalną restaurację obiektu. W 1987 r. górna kondygnacja wieży kościoła została otynkowana oraz wykonano nowe pokrycie hełmu.
Ołtarz główny wykonany jest w stylu późnobarokowym (1733-1734) z fundacji ówczesnego proboszcza Adama Stanisława Grabowskiego, późniejszego biskupa chełmińskiego. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Michała Archanioła z końca XVIII wieku. Bogate wyposażenie kościoła, na które składają się: osiem ołtarzy, ambona, chrzcielnica, figura św. Jerzego z XV wieku, figura św. Jana Nepomucena z XVII w. oraz kilka ciekawych obrazów pochodzących głównie z połowy XVIII wieku.

 

OBWAROWANIA MIEJSKIE

Opasywały one miasto najprawdopodobniej już w czasach joannickich. Wykonane były one z kamieni, drewna i ziemi. Dopiero krzyżacy wykonali istniejące do dziś mury ceglane z 4 basztami oraz 2 bramami. Miasto zostało otoczone murami pod koniec XIV wieku. Mury miejskie szczęśliwie przetrwały obie wojny światowe, jednakże czas ich nie oszczędzał. W połowie lat 60. XX w. na wniosek mieszkańców i konserwatora zabytków przeprowadzono odpowiednie prace mające na celu uratowanie istniejących jeszcze fragmentów. Brakujące fragmenty uzupełniono nowymi cegłami i wyrównano koronę muru. W 2015 r. rewitalizacji poddano basztę skazańców, w tym samym roku zostały one podświetlone (jak widać na zdjęciu). Dziś mury te należą do najlepiej zachowanych tego typu zabytków na Pomorzu Gdańskim i pięknie wpisują się w panoramę miasta. Dla wielu podróżnych ich widok jest także zaproszeniem do zwiedzenia miasta.                                                                                                                                                                             

 KOŚCIÓŁ pw. ŚW. MAKSYMILIANA KOLBEGO

Przez wieki oprócz katolików największą grupę mieszkańców miasta stanowili protestanci. Idąc wzdłuż dawnych murów miejskich dochodzimy do drugiego ze skarszewskich kościołów. Do roku 1945 świątynia stanowiła własność tutejszej gminy ewangelickiej i była drugim z kolei kościołem protestanckim w tym miejscu. Po wojnie przez wiele lat pełnił funkcję magazynu zbożowego. W latach 80. XX wieku został przejęty przez parafię rzymskokatolicką i był kościołem filialnym Parafii pw. św. Michała Archanioła. Gdy w lipcu 2011 r. utworzono Parafię pw. św. Maksymiliana Kolbego, świątynia stała się kościołem parafialnym. W znajdującym się przy ul. Szkolnej zabytku są relikwie pierwszego stopnia: włosy św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz włosy św. Matki Teresy z Kalkuty.

 Inne zabytki w Gminie Skarszewy:

  • Zespół dworski w Bączku, przełom XIX i XX wieku (dwór, magazyn zbożowy, stajnia, kościół obok magazynu, park);
  • Zespół dworsko-folwarczny w Bolesławowie z drugiej połowy XIX wieku (dwór, oficyna, wieża ciśnień, gorzelnia, budynek inwentarski, warsztaty szkolne, magazyn zbożowy, obora, owczarnia, kuźnia, stodoła, chlewnia, lodownia, park);
  • Kościół parafialny pw. św. Jana Nepomucena w Godziszewie z 1748 roku;
  • Kościół filialny pw. św. Michała Archanioła w Obozinie z XVI-XVII wieku;
  • Kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła w Pogódkach z XVIII wieku;
  • Kościół ewangelicki w Pogódkach z 1899 roku oraz cmentarz;
  • Dwór w Pogódkach z połowy XIX wieku;
  • Ratusz w Skarszewach, obecnie dom mieszkalny z przełomu XVIII i XIX wieku,
  • Dom przy ul. św. Jana 2 w Skarszewach z początku XX wieku;
  • Domy nr: 8, 9, 10, 11, 12 i 13 na rynku tj. przy Placu Hallera w Skarszewach z XIX wieku;
  • Zespół kościoła parafialnego w Szczodrowie (kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy – drewniany, cmentarz kościelny i ogrodzenie (mur);
  • Zespół dworski w Zapowiedniku z początku XX wieku (dwór, park).